فوز المبین

زندگى نامه حضرت معصومه (عليها السلام)

در اين فصل نظر شما را به طور فشرده به زندگى حضرت فاطمه معصومه (عليها السلام) جلب مى‏كنيم:

پدر بزرگوار حضرت معصومه (عليها السلام)

پدر حضرت فاطمه معصومه (عليها السلام) امام هفتم شيعيان حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) است كه او را ابوالحسن اول نيز مى‏گويند، و از القاب مشهور آن حضرت كاظم، باب الحوائج و صالح مى‏باشد.

آن بزرگوار روز يك شنبه هفتم ماه صفر سال 128 هجرى در روستاى ابواء كه بين مكه و مدينه واقع شده، ديده به جهان گشود.

آن حضرت بيش از ساير امامان (عليهم السلام) فرزند داشت كه بعضى سى، و برخى شصت فرزند براى او نام برده‏اند.

عالم بزرگ شيخ مفيد (رحمه الله) (وفات يافته سال 413 هجرى قمرى) مى‏نويسد: آن بزرگوار سى و هفت فرزند از همسران متعدد داشت كه نام‏هاى آنها به اين ترتيب بود:

1-پسران:

1- حضرت على بن موسى الرضا 2- ابراهيم 3- عباس 4- قاسم 5- اسماعيل 6- جعفر 7- هارون 8- حسن 9- احمد 10- محمد 11- حمزه 12- عبدالله 13- اسحق 14- عبيدالله 15- زيد 16- حسن 17- فضل 18- حسين 19- سليمان.

2-دختران:

1- فاطمه كبرى 2- فاطمه صغرى‏(155) 3- رقيه 4- حكيمه 5- ام ابيها 6- رقيه صغرى 7- ام جعفر 8- لبابه 9- زينب 10-خديجه 11- عليه 12- آمنه 13- حسنه 14- بريهه 15- عايشه 16- ام سلمه 17- ميمونه 18- ام كلثوم‏

آن بزرگوار در سال 148 هجرى قمرى زمان خلافت منصور به امامت رسيد و در زمان خلافت مهدى عباسى و هادى عباسى نيز امام بود، وقتى كه هارون الرشيد به خلافت رسيد پس از پانزده سال، در زندان شهيد مشهور بين تاريخ نويسان آن است كه آن بزرگوار در روز 25 رجب سال 183 هجرى از دنيا رفت‏(156).

هارون الرشيد آن بزرگوار را در سال 179 هجرى قمرى در مدينه دستگير كرده و به طرف عراق آورد و از آن وقت تا آخر عمر در زندان به سر مى‏برد.

مادر حضرت معصومه (عليها السلام)

آن طور كه شواهد و قرائن و بعضى از روايات‏(157) استفاده مى‏شود، مادر حضرت معصومه (عليها السلام) همان مادر اما رضا (عليه السلام) است براى مادر حضرت (عليه السلام) نام‏هاى متعددى ذكر كرده‏اند، مانند: خيزران، ام البنين، نجمه… روايت شده پس از آنكه حضرت رضا (عليه السلام) از او متولد شد، به او طاهره گفتند.(158)

روز ولايت حضرت فاطمه معصومه (عليها السلام)

مطابق پاره‏اى از مدارك، حضرت معصومه (عليها السلام) در روز اول ماه ذيقعده سال 173 هجرى قمرى، در مدينه چشم به جهان گشود.

محدث گرانقدر مرحوم آيت‏الله شيخ على نمازى (وفات يافته در دوم ذيحجه سال 1405 هجرى قمرى كه مرقدش در يكى از حجره‏هاى صحن رضوى در كنار بارگاه ملكوتى امام رضا (عليه السلام) قرار دارد) در كتاب پربار مستدرك سفينه البحار (كه ده جلد است) در جلد هشتم چنين مى‏نويسد:

فاطمه المعصومه المولوده فى غره ذى القعد سنه 173

فاطمه معصومه (عليها السلام) در آغاز ماه ذيعقده، ديده به جهان گشود.(159)

مرحوم فيض در كتاب انجم فروزان و گنجينه آثار قم از كتاب لواقح الانوار فى طبقات الاخيار (تأليف عبدالوهاب شعرانى شافعى وفات يافته در سال 937 هجرى قمرى) و كتاب نزهه الابرار فى نسب اولاد الائمه الاطهار (تأليف سيد موسى برزنجى شافعى مدنى) چنين نقل مى‏كند:

و لا فاطمه بنت موسى بن جعفر، فى مدينه المنوره غره ذى العقد الحرام، سنه ثلاث و ثمانين و مأه بعد الهجز النبويه، و توفيت فى العاشر من ربيع الثانى فى سنه احدى و مأتين فى بلده قم؛

حضرت فاطمه (معصوم) دختر امام كاظم (عليه السلام) در مدينه منوره، در آغاز ماه ذيقعده سال 184 هجرى قمرى ديده به جهان گشود، و در دهم ما ربيع الثانى سال 201 در قم وفات يافت.(160)

مدرك ديگرى نيز در مورد روز ولادت آن حضرت (در آغاز ذيقعده) در دسترس است مانند:

1- عوالم العلوم، تأليف علامه بحرانى، ج 21، ص 328.

2- حياه الست، تأليف شيخ مهدى منصورى، ص 10.

3- فاطمه بنت الامام موسى الكاظم، تأليف دكتر محمد هادى امينى (فرزند علامه امينى صاحب الغدير) ص 21 و 5.

4- زندگانى حضرت موسى بن جعفر، تأليف عماد زاده، ج 2، ص 375.

بررسى و شرح كوتاه:

در بعضى از مدارك فوق، سال 183 ذكر شده، كه صحيح كه در مستدرك سفينه آمده 173 است، زيرا با توجه به اين كه امام كاظم (عليه السلام) در 25 رجب سال 183 هجرى قمرى در زندان هارون رد بغداد به شهادت رسيد، و كمترين مدت زندانش، چهار سال بود، در اين مدت از خانواده‏اش كه در مدينه ساكن بودند دور بود، بنابراين ممكن نيست ولادت حضرت معصومه (عليها السلام) در سال 183 رخ داده باشد، و ظاهرا در اين شماره اشتباه شده و به جاى 173، 183 نوشته شده است.

از اين رو محقق كاوشگر، مرحوم عمازداه اصفهانى، بدون ابهام مى‏نويسد: حضرت معصومه (عليها السلام) در مدينه در ماه ذيقعده سال 173 متولد شد، و در ربيع الثانى 201 (در قم) ديده از جهان فرو بست.(161)

بنابراين بايد پرونده اين مطلب را در همين جا بست، و از باب تسامح در ادله سنن، تاريخ ولادت حضرت معصومه (عليها السلام) را همان آغاز ذيقعده سال 173 هجرى قمرى اعلام كرد، چنان كه اخيرا آستانه مقدسه قم همين اعلام را نموده است، به اميد آنكه با توجه به ولادت با سعادت حضرت رضا (عليه السلام) كه در روز 11 ذيقعده سال 148 در مدينه رخ داد، اين ده روز بين روز ولادت حضرت معصومه (عليها السلام) و روز ولادت امام رضا (عليه السلام) را به عنوان دهه نور ياد نموده و از آن دو برزگوار ياد كرد، و خاطره سازنده و پربار زندگى درخشان آنها را تجديد نمود.

شادى و سرور ولادت

آغاز ماه ذيقعده براى حضرت رضا (عليه السلام) دودمان نبوت، پيام آور شادى مخصوص و پايانه يك انتظار عميق و استثنايى است، زيرا حضرت نجمه (عليه السلام) فرزندى جز حضرت نداشت، و مدت‏ها پس از حضرت رضا (عليه السلام) صاحب فرزندى نشد (زيرا حضرت رضا (عليه السلام) در سال 148 هجرى قمرى متولد شد، ولى حضرت معصومه (عليها السلام) در سال 173، يعنى با 25 سال فاصله) با توجه به اينكه امام صادق (عليه السلام) به ولايت چنين بانويى، بشارت داده بود، بنابراين پس از آنكه حضرت معصومه (عليها السلام) ديده به جهان گشود، آن روز براى حضرت نجمه (عليه السلام) و حضرت رضا (عليه السلام) روز شادى و سرور و صفت‏ناپذير و روز نهم از ايام الله بود، چرا كه دخترى از آسمان ولايت و امامت، طلوع كرده بود، كه قلب‏ها را جلا و صفا مى‏داد و چشم‏ها را روشن مى‏كرد و كانون مقدس اهل بيت (عليه السلام) را گرم مى‏نمود.

به راستى توصيف عظمت هلهله و غريو شادى از دودمان رسالت را به خاطر اينكه امام رضا (عليه السلام) دارى خواهرى شده كه سال‏ها قبل در خبرهاى غيبى به وجود او مژده داده شده بود نمى‏توان ترسيم كرد، چرا كه فروغى از كوثر، و گلى تابناك از گلشن آل محمد به جهان گشوده بود، و جهان ملكوت و معنى را صفاى ديگرى بخشيده بود.

تاريخ وفات حضرت معصومه (عليها السلام)

مدارك متعددى وجود دارد كه حضرت معصومه (عليها السلام) در سال 201 هجرى قمرى در قم، وفات نموده است،(162)

1- طبق پاره‏اى از مدارك، دهم ربيع الثانى بوده است.(163)

2- مطابق بعضى از مدارك، دوازدهم ربيع الثانى بوده است.(164)

3- و بر اساس مدرك ديگر، هشتم شعبان بوده است.(165)

هيچ يك از اين سه قول، آن گونه كه بايد، مورد اطمينان نيست.

ولى همان گونه كه بعضى از بزرگان گفته‏اند: انصاف اين است كه براى جمع بين دو قول اول و دوم، براى بزرگداشت مقام آن بزرگ بانوى دو عالم جهان، سه روز (10 و 11 و 12 ماه ربيع الثانى) را به عنوان سوگوارى معصوميه، مراسم سوگوراى برقرار كرد، چنان كه در سال‏هاى اخير مسوولين و دست اندر كاران آستانه مقدسه حضرت معصومه (عليها السلام) همين كار را شروع نموده، و اين سنت خوب به جريان افتاده است، و اين سه روز به عنوان ايام معصوميه، جا افتاده است، به اميد آنكه در اين ايام در آستانه مقدسه قم، و در ساير مساجد و محافل، از آن بانوى با عظمت، تجليل شايان گردد، و خاطره زندگى درخشان آن شفيعه روز جزا، تجديد شود.

از آنچه در بالا خاطر نشان شد نتيجه مى‏گيريم كه سن حضرت معصومه (عليها السلام) هنگام وفات، در حدود 28 سال بوده است (از سال 173 تا 201 هجرى قمرى) پس اينكه در زبان عوام، آن حضرت به عنوان 18 يا 23 ساله، معروف شده، مدرك و سند محكمى ندارد

اکبر هاشمی بهرمانی (زادهٔ ۳ شهریور ۱۳۱۳ در رفسنجان - درگذشتهٔ ۱۹ دی ۱۳۹۵ در تهران) مشهور به علی اکبر هاشمی رفسنجانی روحانی سیاستمدار ایرانی، مفسر قرآن،[۲][۳] رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران، نمایندهٔ مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری و رئیس هیئت مؤسس و هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی بود. وی نخستین رئیس مجلس شورای اسلامی و چهارمین رئیس جمهور ایران در دو دوره پیاپی بین سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ بوده و به عنوان یکی از پرنفوذترین شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی شناخته می‌شد. او در همه ادوار مجلس خبرگان رهبری نماینده بوده و از ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰، دومین رئیس این مجلس بود.

سیاست رفسنجانی تا زمانی که قدرتی در دست داشت، مبتنی بر مزربندی شدید بین خودی‌ها و غیرخودی‌ها، حفاظت از خودی‌ها در قدرت، و حذف دگراندیشان بود.[۴]

ثبت رکورد تورم پنجاه درصدی و فشار شدیدی به طبقات محروم از ویژگیهای دوران ریاست جمهوری هاشمی بر ایران و حاصل سیاستهای تعدیل اقتصادی وی در دوران ریاست جمهوری طی سالهای ۱۳۶۸ الی ۱۳۷۶ بوده است.[۵] هاشمی معتقد بود که این سیاست‌ها قربانی‌های خاص خودش را دارد و نمی‌شود برای آن‌ها کاری کرد.[۶] مسئولین دولت وی که دولت سازندگی نامیده می‌شد معتقد بودند «حتی اگر در فرایند تعدیل، ۱۵ درصد جمعیت کشور که عموماً دهک‌های محروم جامعه بودند در زیر چرخ‌های توسعه له شوند، اشکال ندارد.»[۷]

قم؛

زندگی نامه امام حسن عسگری(ع)

امام حسن عسگری در 8 ماه ربیع الثانی درشهرمدینه دیده به جهان گشود.

به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگاران قم؛ حضرت امام حسن عسكرى (عليه السلام) در سال 232 هجرى قمرى در روز هشتم ماه ربيع الثانى در شهر مدينه به دنيا آمد، پدر آن حضرت امام بزرگوار حضرت هادى، ومادرش خانمى به نام حديثه بود. نام ايشان حسن، وكنيه آن بزرگوار ابو محمّد واز القاب ايشان زكى و عسكرى است.

آنچه از صفات بزرگ وفضائل كه لازمه امامت است در آن حضرت جمع بود، يعنى: در علم، وزهد، كامل بودن در عقل وخرد، عصمت، شجاعت، كرم وبزرگوارى از تمام مردم زمان خود برتر بود.

صورت و سيرت امام حسن عسکري (ع)

امام حسن عسکري (ع) بياني شيرين و جذاب و شخصيتي الهي باشکوه و وقار و مفسري بي نظير براي قرآن مجيد بود. راه مستقيم عترت و شيوه صحيح تفسير قرآن را به مردم و به ويژه براي اصحاب بزرگوارش - در ايام عمر کوتاه خود - روشن کرد.

دوران امامت

به طور کلي دوران عمر 29ساله امام حسن عسکري (ع) به سه دوره تقسيم مي گردد:
دوره اول 13سال است که زندگي آن حضرت در مدينه گذشت.

دوره دوم 10سال در سامرا قبل از امامت.

دوره سوم نزديک 6 سال امامت آن حضرت مي باشد.

دوره امامت حضرت عسکري (ع) با قدرت ظاهري بني عباس رو در روي بود. خلفايي که به تقليد هارون در نشان دادن نيروي خود بلندپروازيهايي داشتند.

امام حسن عسکري (ع) از شش سال دوران اقامتش، سه سال را در زندان گذرانيد. زندانبان آن حضرت صالح بن وصيف دو غلام ستمکار را بر امام گماشته بود، تا بتواند آن حضرت را - به وسيله آن دو غلام - آزار بيشتري دهد، اما آن دو غلام که خود از نزديک ناظر حال و حرکات امام بودند تحت تأثير آن امام بزرگوار قرار گرفته به صلاح و خوش رفتاري گراييده بودند.

اتفاقات مهم دردوران امامت ان حضرت:

از جمله مسائل روزگار امام حسن عسکري (ع) يکي نيز اين بود که از طرف خلافت وقت، اموال و اوقات شيعه، به دست کساني سپرده مي شد که دشمن آل محمد (ص) و جريانهاي شيعي بودند، تا بدين گونه بنيه مالي نهضت تقويت نشود.چنانکه نوشته اند که احمد بن عبيدالله بن خاقان از جانب خلفا، والي اوقاف و صدقات بود در قم، و او نسبت به اهل بيت رسالت، نهايت مرتبه عداوت را داشت.

نيز اصحاب امام حسن عسکري، متفرق بودند و امکان تمرکز براي آنان نبود، کساني چون ابوعلي احمد بن اسحاق اشعري در قم و ابوسهل اسماعيل نوبختي در بغداد مي زيستند، فشار و مراقبتي که دستگاه خلافت عباسي، پس از شهادت حضرت رضا (ع) معمول داشت، چنان دامن گسترده بود که جناح مقابل را با سخت ترين نوع درگيري واداشته بود. اين جناح نيز طبق ايمان به حق و دعوت به اصول عدالت کلي، اين همه سختي را تحمل مي کرد، و لحظه اي از حراست (و نگهباني) موضع غفلت نمي کرد.

اينکه حضرت هادي (ع) و حضرت امام حسن عسکري (ع) هم از سوي دستگاه خلافت تحت مراقبت شديد و ممنوع از ملاقات با مردم بودند و هم امامان بزرگوار ما - جز با ياران خاص و کساني که براي حل مشکلات زندگي مادي و ديني خود به آنها مراجعه مي نمودند کمتر معاشرت مي کردند به جهت آن بود که دوران غيبت حضرت مهدي (ع) نزديک بود، و مردم مي بايست کم کم بدان خو گيرند، و جهت سياسي و حل مشکلات خود را از اصحاب خاص که پرچمداران مرزهاي مذهبي بودند بخواهند، و پيش آمدن دوران غيبت در نظر آنان عجيب نيايد.

در زمان امام يازدهم تعليمات عاليه قرآني و نشر احکام الهي و مناظرات کلامي جنبش علمي خاصي را تجديد کرد، و فرهنگ شيعي - که تا آن زمان شناخته شده بود - در رشته هاي ديگر نيز مانند فلسفه و کلام باعث ظهور مردان بزرگي چون يعقوب بن اسحاق کندي ، که خود معاصر امام حسن عسکري بود و تحت تعليمات آن امام، گرديد.

شرح مناسبت:

حضرت عيسي بن مريم(ع) پيامبر بزرگ الهي و اولوالعزم، در روز ۲۵ دسامبر سال اول ميلادي، ۶۲۲ سال قبل از هجرت پيامبر بزرگ اسلام(ص)، در بيت لحم واقع در سرزمين فلسطين به دنيا آمد. با اين حال تاريخ تولد حضرت عيسي(ع) دقيق نيست و در قرن ششم قبل از هجرت، روز ۲۵ دسامبر به عنوان عيد ميلاد مسيح(ع) برگزيده شد، درصورتي كه تاريخ‏نويسان، معتقدند تولد ايشان ۴ يا ۶ سال قبل از آن بوده است. حضرت عيسي(ع) به فرمان خداوند، به گونه‏اي اعجازآميز از مادري باكره و مقدس متولد شد و سپس در گهواره شروع به سخن گفتن كرد و پيامبري خود را بشارت داد. زمان جواني حضرت عيسي(ع) دوره بحراني تاريخ يهود است. يهوديان تحت سيطره روميان چشم انتظار موعودي نجات بخش بودند. با اين حال با ظهور مسيح(ع)، علي‏رغم ديدن نشانه‏ها و معجزات بر حق آن حضرت، باز هم با ايشان به مخالفت برخاستند. آن حضرت در دوران حيات خود به موعظه و شفاي بيماران مي‏پرداخت و در تعليمات خويش، بيشتر از تمثيل بهره مي‏گرفت. معجزات فراوان، تبيين مسائل اخلاقي به همراه مثال‏ها، شفاي بيمارانِ علاج‏ناپذير و بالاخره پافشاري بر اطاعت از شريعت و پرستش خداي يكتا باعث شد تا تعداد زيادي گرد وي جمع شوند. در اين ميانْ، پيروان نزديك و خاص او حواريون نام داشتند كه دوازده نفر بودند و هميشه همراه حضرت بودند. مسيح(ع) كه از ۳۰ سالگي به نبوت برگزيده شد، سرانجام مورد تهديد بزرگان يهود واقع شد و آنان تصميم به قتل وي گرفتند. زيرا سران يهودي از اين‏كه مردم به عيسي(ع) علاقه‏مند مي‏شدند، احساس نگراني نموده و مي‏دانستند اگر او را آزاد بگذارند، همه مردم به او ايمان مي‏آورند. روي گرداني يهوديان از بزرگان خود باعث شد تا سران يهود به اين نتيجه برسند كه بايد عيسي(ع) را براي حفظ قوم خود، قرباني نمايند. در آن حالْ، چون خواستند آن حضرت را از ميان بردارند، خداوند مسيح(ع) را به آسمان‏ها برد و يهوديان فردي شبيه به عيسي(ع) را به صليب كشيدند. در روايات اسلامي و شيعي، بازگشت عيسي(ع) مسيح(ع) در زمان ظهور حضرت مهدي موعود(عج) تصريح شده و به نمازگزاردن آن حضرت پشت سر امام عصر اشاره گرديده است. كتاب حضرت عيسي(ع) انجيل نام دارد. نام حضرت عيسي(ع) در سيزده سوره قرآن، ۴۵ بار تكرار شده است.

منبع : برنامه روزشمار تاريخ ازمركز پژوهشهاي صدا و سيما